1. Thực trạng – Vì sao máy cũ vẫn được doanh nghiệp ưa chuộng?
Trong lĩnh vực khai thác và chế biến khoáng sản, các thiết bị như máy nghiền hàm, nghiền côn, nghiền búa, máy sàng rung, băng tải… thường có giá trị đầu tư ban đầu lớn. Để tiết kiệm chi phí, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn lựa chọn thiết bị đã qua sử dụng nhập từ Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, EU.
Lợi thế là:
- Giá rẻ, tiết kiệm 30-50% so với máy mới.
- Có sẵn thương hiệu lớn (Liming, Jinbaoshan, SBM…).
- Dễ thay thế, sửa chữa.
Tuy nhiên, rủi ro pháp lý và kỹ thuật ngày càng tăng khi quy định nhập khẩu máy cũ được siết chặt.
2. Các quy định pháp luật hiện hành về máy móc thiết bị đã qua sử dụng
Theo Thông tư 23/2015/TT-BKHCN (sửa đổi bởi Thông tư 07/2019/TT-BKHCN)
Đây là văn bản nền tảng quy định tiêu chí nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng. Trong đó, nổi bật:
- Máy móc đã qua sử dụng chỉ được nhập nếu không quá 10 năm tuổi tính từ năm sản xuất đến năm nhập khẩu.
- Máy phải đáp ứng Tiêu chuẩn Quốc gia Việt Nam (TCVN) hoặc tiêu chuẩn G7, EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc tương đương.
- Có hồ sơ chứng minh nguồn gốc, năm sản xuất, tình trạng thiết bị (CO, CQ, test report).
Về quy định cấm nhập máy móc không rõ nguồn gốc:
- Máy móc thiết bị hết khấu hao, lạc hậu, công nghệ gây ô nhiễm nằm trong danh mục cấm.
- Các loại máy thuộc danh mục phế liệu, rác thải công nghiệp tuyệt đối không được nhập khẩu dưới dạng máy đã qua sử dụng.
Một số quy định riêng với thiết bị ngành khai thác khoáng sản:
- Theo Luật Bảo vệ Môi trường 2020, thiết bị ngành khai thác khoáng sản nằm trong nhóm có nguy cơ gây ô nhiễm, nên việc nhập khẩu máy cũ sẽ bị kiểm soát nghiêm ngặt hơn.
- Nhiều địa phương yêu cầu doanh nghiệp có báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) đi kèm thiết bị khai thác.
3. Những rủi ro thường gặp khi nhập máy cũ
✅ Bị ách tắc thông quan:
- Không đủ giấy tờ chứng minh năm sản xuất.
- Không đạt tiêu chuẩn chất lượng.
- Hồ sơ CO/CQ bị làm giả, không được xác minh.
✅ Bị truy thu thuế, phạt vi phạm hành chính:
- Khai báo sai chủng loại, công suất.
- Gian lận giá để hạ thuế.
✅ Thiết bị không vận hành được, chi phí sửa chữa cao:
- Linh kiện hư hỏng nặng.
- Không có phụ tùng thay thế.
- Tốn chi phí kiểm định, hiệu chuẩn lại.
4. Doanh nghiệp nên làm gì để tránh rủi ro?
✅ Tìm đối tác uy tín: Hợp tác với các công ty thương mại, logistics có kinh nghiệm nhập khẩu máy móc cũ, am hiểu quy trình hải quan.
✅ Kiểm tra kỹ hồ sơ trước khi mua: Hợp đồng mua bán rõ ràng, có bảo hành, giấy tờ CO, CQ, phiếu kiểm định vận hành.
✅ Ưu tiên các thương hiệu lớn:
- Liming, SBM,Hongxing, Dahongli…
- Hạn chế mua máy cũ trôi nổi, không rõ nguồn gốc.
- Kết luận: Máy cũ rẻ, nhưng chưa chắc rẻ
Máy khai thác khoáng sản cũ vẫn là lựa chọn “giải ngân thấp”, nhưng rủi ro pháp lý, chi phí vận hành & bảo trì về lâu dài có thể cao hơn máy mới. Vì vậy, các doanh nghiệp nên cân nhắc kỹ, tuân thủ đúng quy định pháp luật để tránh bị phạt hoặc mất trắng khi hàng bị tịch thu.
